Umowa bożonarodzeniowa (25. 12. 1943)
W ciągu 1943 roku było jasne ponad wszystko, że jeżeli ruch oporu na Słowacji chce odnieść wyraźniejszy sukces, musi połączyć swe siły. Komunistyczny ruch oporu oraz członkowie ruchu sympatyzujący z rządem czechosł. w Londynie musieli uzgodnić dalsze wspólne działania wobec sił nazistowskich. Najważniejszym krokiem było powołanie nielegalnej Słowackiej Rady Narodowej. Powstała ona w grudniu 1943 r., jednocząc oba kierunki ruchu oporu.
Projekt „Historia sąsiadów czyli własną drogą poprzez wspólne skrzyżowania” został dofinansowany ze środków International Visegrad Fund (no. 21020021).
Przedstawiciele kierunków ideowych na Słowacji, tych które również po 6 października 1938 r. broniły zasad antyfaszystowskiej demokracji i prowadziły dotychczas aktywny opór przeciw politycznej, gospodarczej i kulturowej przemocy wobec ludu słowackiego i które dzisiaj reprezentują prawdziwe poglądy wszystkich warstw ludu słowackiego, uzgodniły utworzenie kierownictwa politycznego – będzie nim Słowacka Rada Narodowa jako jedyny krajowy reprezentant woli politycznej narodu słowackiego.
I Zadaniem i celem Słowackiej Rady Narodowej jest:
1. Jednolicie i centralnie prowadzić walkę narodu słowackiego o zniesienie nazistowsko-niemieckiej dyktatury, wykonywanej również przez krajowych uzurpatorów mocy politycznej.
2. Przy pierwszej nadarzającej się okazji przejąć wszelką władzę polityczną, ustawodawczą, wojskową oraz administracyjno-wykonawczą na Słowacji i wykonywać ją zgodnie z wolą ludu aż do czasu, kiedy wybrani w wolnych wyborach przedstawiciele ludu będą mogli przejąć całą władzę.
3. Po przejęciu władzy, jak tylko będzie to możliwe, Słowacka Rada Narodowa zadba o to, aby lud słowacki mógł w sposób wolny i swobodny wybrać swych reprezentantów, którym Słowacka Rada Narodowa przekaże całą władzę.
4. SRN będzie działała w porozumieniu z władzą czecho-słowacką i całym zagranicznym ruchem oporu, których działalność na polu międzynarodowym i wojskowym docenia i popiera.
II Zjednoczone tutaj kierunki i jednostki uzgodniły następujące zasady:
1. Naszym życzeniem jest, aby naród słowacki i czeski jako najbardziej pokrewne narody słowiańskie kształtowały swe losy w nowej RCS, wspólnym państwie Czechów i Słowaków, na zasadzie jak równy z równym.
2. Życzymy sobie bliskiej współpracy z wszystkimi słowiańskimi państwami i narodami, zwłaszcza z ZSRR, w którym widzimy obrońcę wolności i wszechstronnego rozwoju małych narodów ogólnie, a szczególnie słowiańskich.
3. Przyszła RCS ma prowadzić swą politykę zagraniczną w duchu tych zasad i dlatego polityka zagraniczna i wojskowa ma być prowadzona w oparciu o ZSRR.
4. Wewnętrzny porządek przyszłej RCS ma być demokratyczny, należy wyplenić wszelkie tendencje faszystowskie, rasistowskie, totalitarne oraz te, które będą sprzeczne z owymi zasadami. W tym duchu wewnętrzny reżim polityczny ma być mocny, a zarazem demokratyczny. Należy unikać błędów z przeszłości. Ideę demokracji trzeba przenieść i pogłębić także na polu gospodarczym i społecznym, tak aby rozdzielenie dochodu narodowego pomiędzy wszystkich obywateli było jak najbardziej równomierne i aby życie każdego obywatela było ludzkie i godne.
5. Kultura, szkolnictwo i wychowanie mają kierować się wymienionymi zasadami. Ma być zachowana wolność wyznania religijnego, wykluczyć jednak należy wpływ kościoła na rządzenie państwem.
6. O ostatecznych poprawkach w tych kwestiach zdecydują – szczególnie o poprawkach konstytucyjnych dotyczących stosunku narodu słowackiego do narodu czeskiego – ze strony słowackiej wyłącznie wybrani (ustaleni) w sposób wolny przedstawiciele narodu słowackiego.
Uwagi:
Umowę podpisali z ramienia KSSS: K. Šmidke, G. Husák i L. Novomeský, za obywatelskie jednostki ruchu oporu: J. Lettrich, J. Ursíny i M. Josko, za jednostki obywatelskie P. Zaťko (w styczniu 1944), za lewicowych soc. dem. I. Horváth (w styczniu 1944)
Artykuły powiązane z tematem
- CZECHOSŁOWACCY PILOCI W WALKACH NA FRONCIE ZACHODNIM PODCZAS II WOJNY ŚWIATOWEJ (24.3.2013)
- Pogrom Romów na ziemiach czeskich 1939-1945 (3.3.2013)
- Republika Słowacka (RS) w latach 1939-1945 i Słowackie Powstanie Narodowe (SPN) (6.11.2011)
- Dwa spojrzenia na Słowackie Powstanie Narodowe (SPN) – analiza źródeł historycznych (29.10.2011)
Materiały zawarte w tym portalu są przeznaczone wyłącznie jako materiały dydaktyczne.