Projekt został dofinansowany ze środków Ministerstwa Spraw Zagranicznych Republiki Czeskiej w ramach projektu Czesko-polskiego Forum.

Morawska Ostrawa jesienią 1938 stała się jednym z głównych ośrodków, do których migrowali w okresie pomonachijskiej republiki uciekinierzy z niemieckiego a przede wszystkim polskiego zaboru. Fakt ten miał wyraźny wpływ na wszystkie sfery życia codziennego mieszkańców miasta. Mimo że urzędy oraz organizacje dobroczynne nie były przygotowane na przyjęcie tak dużej liczy uciekinierów, udało się początkowo tragiczną sytuację zamienić w stosunkowo dobrze działający system pomocy. Jego głównym organem stał się Urząd pomocy dla uciekinierów otwarty przy Okręgowym urzędzie w Morawskiej Ostrawie. W jego skład wchodzili przedstawiciele instytucji państwowych oraz organizacji charytatywnych. Do końca 1939 roku udało się zapewnić uciekinierom przynajmniej bazową pomoc socjalną, wyżywienie, przestrzeń mieszkaniową, opiekę lekarską oraz w ramach możliwości również pracę. Przesycony rynek pracy, problemy mieszkaniowe, strach miejscowych przedsiębiorców przez rosnącą konkurencją oraz nieustający napływ kolejnych uciekinierów tworzyły niestety sytuację bez wyjścia. Z nową falą uciekinierów z Zaolzia, którzy przybyli do miasta w 1939 Ostrawa nie była już w stanie poradzić sobie sama. Sytuację rozładowało codzienne odsyłanie transportów z uciekinierami do innych rejonów republiki. Mimo całej pomocy państwowej i finansowego wsparcia ze strony ÚPU w krótkim czasie istnienia Drugiej Republiki nie udało się problemu czeskich uciekinierów rozwiązać definitywnie. Po zajęciu całego terytorium republiki przez wojska Niemieckie z problemem musiała zmierzyć się niemiecka administracja okupacyjna, szukała ona definitywnego rozwiązania w drastycznych i często niepozostawiających dużego wyboru krokach. Wojenna koniunktura przemysłu ostrawskiego wchłonęła wszystkie dotychczas niewykorzystane siły pracownicze, uciekinierzy włączeni do systemu zatrudnienia (niestety nie zawsze na stanowiskach odpowiadających ich kwalifikacjom) stali się samodzielni i nie musieli otrzymywać wsparcia ze strony państwa. Sami uciekinierzy uważali takie rozwiązanie sytuacji za prowizoryczne. Trwało ono jednak aż do końca II wojny światowej. Dopiero po jej zakończeniu wielu uciekinierów z Ostrawy wróciło do miejsc, które zmuszeni byli w roku 1938 tak nagle opuścić.

Artykuł został opublikowany w czasopiśmie Ostrava nr 21, Příspěvky k dějinám Ostravy a výstavbě Ostravy a Ostravska. Ostrawa 2003.

Upubliczniono dzięki życzliwości Miasta statutarnego Ostrawa – Archiwum miasta Ostrawy