Wspólna granica, wspólne historie
Fragmenty wspomnień Władysława Gumana, Anna Kwiatkowskiej i Marianny Koniak pochodzą z archiwum historii wizualnej USC SF. Film powstał w ramach projektu „Wspólna granica, wspólne historie“ i jest wynikiem współpracy między stowarzyszeniem PANT i USC SF. Celem całego projektu jest odnalezienie wśród czeskich, polskich, słowackich i węgierskich wspomnień takich historii, których treść wykracza poza granice państw. Poszczególne wspomnienia przygotowano także w pozostałych wersjach językowych w celu ich udostępnienia jak najszerszej opinii publicznej. Uważamy, że po obejrzeniu tych wspomnień fundamenty powszechnie podzielanych i krążących uprzedzeń i stereotypów stracą na sile, że wspomnienia te spowodują większą tolerancję i wychowywać będą na rzecz odpowiedzialnej postawy obywatelskiej.

Reżim nazistowski uznał Romów, zaliczanych do grupy tzw. osób aspołecznych, za niższą rasę, przeznaczoną z tego względu do wyniszczenia. Pod wieloma względami losy Romów w Trzeciej Rzeszy i na terytoriach okupowanych były takie same jak losy europejskich Żydów. Jednak dokładnej ewidencji w przypadku tej grupy ludności nie prowadzono i dane o liczbie ofiar są do dzisiaj bardzo niepełne. Losy Romów mieszkających w Trzeciej Rzeszy i na terytoriach okupowanych zostały przypieczętowane w grudniu 1942 r. Heinrich Himmler wydał wtedy obwieszczenie nakazujące deportację wszystkich Romów do obozu koncentracyjnego Oświęcim-Brzezinka.

czas: 2:37
język: polski

Władysław Guman
Władysław Guman urodził się 20 października 1916 r. w Tarnopolu. Jego dziadek pochodził z Budapesztu. Rodzina koczowała następnie w Polsce. W momencie wybuchu wojny przebywali w zajętym przez sowietów Lwowie. Po zaatakowaniu ZSRR przez nazistów rodzinę uwięziono we Lwowie w Janowskim obozie koncentracyjnym (Lemberg-Janowska). Następnie przetransportowano ich do obozu koncentracyjnego w Bełżcu I. Stamtąd udało mu się uciec do Lublina, ukrywał się w lasach i przyłączył do konspiracyjnej Armii Krajowej. Został uwolniony przez Armię Czerwoną. Po wojnie został zmuszony do zerwania z koczowaniem i do osiedlenia się na stałe. Rozmowę nakręcono w języku polskim.

Anna Kwiatkowska
Urodziła się 23 marca 1923 r., jako córka Jana Kwiatkowskiego i Wiktorii z domu Głowackiej, w Miechowie. Rodzice koczowali na terenie Śląska. Wyszła za mąż za Stanisława Kwiatkowskiego. Po zajęciu Polski przez okupanta ukrywali się w lasach, zostali jednak wykryci i przewiezieni do Oświęcimia, gdzie zginęła jej matka i rodzeństwo. Annie udało się przeżyć wojnę. Rozmowę nakręcono w języku polskim.

Marianna Koniak
Urodziła się 17 grudnia 1925 r. w Konstantynowie pod Łodzią. Po zajęciu Polski przez nazistów została przewieziona z Kalisza do obozu cygańskiego Auschwitz II - Birkenau. Stamtąd przeniesiono ją do obozu pracy w Ravensbrück, a następnie Flossenbürg, skąd została wyzwolona przez armię amerykańską. Po wojnie wróciła do Polski. Rozmowę nakręcono w języku polskim.

Wywiad pochodzi z archiwum USC Shoah Foundation Institute, które jest największym na świecie multimedialnym archiwum wspomnień świadków holocaustu. Fundacja Survivors of the Shoah Visual History Foundation powstała w 1994 r. Jej celem jest przeprowadzanie wywiadów z osobami ocalałymi z  holocaustu – swoimi wspomnieniami podzielili się przed kamerami nie tylko Żydzi czy Romowie, którzy przeżyli holocaust, ale także wyzwoliciele, więźniowie obozów koncentracyjnych innych narodowości, ratownicy i uczestnicy procesów zbrodniarzy wojennych. Na przestrzeni kilku lat fundacja zgromadziła w 56 krajach świata niemal 52 tysiące wywiadów filmowych w 32 językach. Obecnie jest to największe archiwum tego rodzaju na świecie. Więcej informacji na temat USC Shoah Foundation znajdą Państwo na stronie www.dornsife.usc.edu/vhi (w języku angielskim) lub http://sfi.usc.edu/international/polish (w języku polskim).